Ryokan – doświadczenie japońskiej gościnności

Gościnności staram się nie tylko uczyć poprzez moje szkolenia, ale także poszukuję jej w moich podróżach. Doświadczenie lokalnych tradycji, rytuałów i gościnności ludzi, których spotykam w drodze, to główny cel moich wyjazdów. A gdzie tego szukać w Japonii? Oczywiście w ryokanach, czyli pensjonatach (domach gościnnych), które można znaleźć w całym kraju, zarówno w miastach, jak i na malowniczej prowincji. Takich wrażeń nie mogło zabraknąć w planie mojej wyprawy do Kraju Kwitnącej Wiśni na początku listopada w 2024 roku.

 

Rengejo-in

 

Ryokany oferują coś więcej niż tylko miejsce do spania. Są przesiąknięte japońską tradycją i gościnnością (omotenashi), dzięki czemu pobyt w nich jest niezapomnianym i kulturowym przeżyciem. Jest to prawdopodobnie najstarsza forma hotelu na świecie, co mogłaby potwierdzić historia ryokanu Nisiyama Onsen Keiunkan w miejscowości Yamanashi, otwartego w 705 roku n.e., który został wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa.

Istnieje wiele rodzajów ryokanów, różniących się pod względem wielkości, stylu i standardu. Niektóre z nich wyróżnia niezwykła architektura w otoczeniu przyrody oraz piękne ogrody japońskie z kamiennymi aranżacjami, oczkami i ciekami wodnymi.

 

Rengejo-in

Rengejo-in

Rengejo-in

 

Miałem okazję nocować w trzech ryokanach:

< Tsukihi-tei w Narze, pierwszej stolicy Japonii, otwartym w 1902 roku, z jedynie 6 pokojami. Ryokan położony jest na terenie lasu pierwotnego Kasuga, wpisanego na listę dziedzictwa UNESCO.

< Rengejo-in w górskim Koyasan prowadzonym przez buddyjskich mnichów, o kilkusetletniej historii, który jest swego rodzaju domem pielgrzyma. Na miejscu znajduje się świątynia, w której odprawiane są wieczorne medytacje i poranne modlitwy z udziałem gości. Na dziedzińcu rosną drzewa, które mają ponad 500 lat.

< Ohanabo w centrum Kioto prowadzonym przez rodzinę.

 

Ze względu na tradycyjny charakter i atmosferę, będąc gościem ryokanu należy być świadomym pewnych zasad i etykiety w zachowaniu.

 

Tsukihi-tei

Tsukihi-tei

Tsukihi-tei

Tsukihi-tei

 

PRZYJAZD

Duży nacisk kładzie się na rytuał powitania gości. Personel stara się, aby goście czuli się mile widziani, zaopiekowani i zrelaksowani od momentu przyjazdu. Powitanie odbywa się w wejściu (przedsionku / holu), zwanym „genkan”. Zwykle jest to kamienna lub kafelkowa podłoga przed stopniami schodów i służy jako miejsce do zdejmowania i przechowywania butów zewnętrznych, ponieważ nie są one noszone w japońskich domach ani ryokanach. Tam goście otrzymują klapki „zori” ze słomy ryżowej, drewniane sandały „getta” lub skórzane kapcie, po czym są zapraszani do recepcji lub bezpośrednio do pokoju, gdzie przeprowadzana są formalności rejestracyjne.

Na powitanie oferowana jest herbata, najczęściej matcha (sproszkowana zielona herbata), słodka przekąska i ewentualnie mokry ręczniczek do odświeżenia dłoni po podróży. W Narze kobiety w obsłudze ubrane były w kimona, zarówno wchodząc jak i wychodząc z mojego pokoju przyklękały, gdy przesuwały drzwi.

Zameldowanie jest zazwyczaj możliwe od godziny 15:00, a kolacja podawana jest o 18:00 lub 19:00. Warto przyjechać co najmniej godzinę przed kolacją, aby mieć czas na odpowiednie powitanie, rozgoszczenie się i wzięcie kąpieli przed kolacją lub jak w przypadku Koyasan wzięcie udziału w medytacji z mnichami.

 

Tsukihi-tei

Rengejo-in

Rengejo-in

Tsukihi-tei

 

POKÓJ

Pokoje różnią się stylem i wyposażeniem w zależności od standardu obiektu, niemniej ich metraż jest całkiem duży w porównaniu do pokoi hotelowych. Zazwyczaj służą do zakwaterowania od dwóch do czterech osób, niekiedy większej ilości gości.

Typowymi elementami wystroju pokoju są przesuwane drzwi i przegrody w dwóch rodzajach: „fusuma” są pokryte grubym papierem i zdobione malowidłami, z kolei „shoji” składają się z drewnianych krat pokrytych białym papierem przepuszczającym światło. Nie może zabraknąć wnęki zwanej „tokonoma” z dekoracją w postaci kompozycji kwiatowej i małym obrazem lub zwojem.

Prawie zawsze podłogi wyłożone są matami zwanymi „tatami”, wykonanymi ze słomy, dlatego goście muszą obligatoryjnie zdjąć buty, a nawet klapki służące do chodzenia po ryokanach i łazience (tak, do chodzenia po łazience używa się innych klapek).

 

To również może Ciebie zainteresować: Relacja z pobytu w wiosce The Suwgra Heritage Inn w Omanie

 

Na wyposażeniu jest niski stół ustawiony pośrodku, niekiedy umieszczony w wydzielonym mniejszym pomieszczeniu. W niektórych ryokanach pokoje posiadają prywatne łazienki z umywalką, toaletą i niedużą wanną, w innych są dostępne tylko w częściach wspólnych poza pokojem. Niekiedy zapewniają również telewizor, mini chłodziarkę, sejf, czajnik i herbatę.

Zamiast klasycznych łóżek, goście śpią na materacach zwanych „futonami”, położonych bezpośrednio na podłodze. W niektórych ryokanach są przechowywane w szafie w ciągu dnia i rozkładane przez obsługę w trakcie kolacji. Przyznam, że nie zawsze były one wygodne. Poduszka, zwana „sobakawa”, jest wypełniona łuskami gryki.

 

Tsukihi-tei

Tsukihi-tei – tokonoma

Tsukihi-tei

Ohanabo

Rengejo-in

 

UBIÓR

Obowiązkowo w szafie znajdują się „yukaty”, czyli tradycyjne szaty, podobne w stylu do kimona, ale lżejsze, bardziej swobodne i wykonane z bawełny. Yukata pełni funkcję zarówno szlafroka, jak i stroju wypoczynkowego, który można nosić przez cały czas pobytu, w tym do kąpieli, na kolację i śniadanie oraz do spania. Yuakty przewiązuje się pasami zwanymi „sash”, a w chłodniejszym okresie można założyć dodatkowo „tanzen”, czyli krótsze kimono z długim rękawem.

 

Ohanabo

 

ŁAŹNIA

Podróżni, także sami Japończycy, często odwiedzają ryokany, aby zrelaksować się w spokojnej i komfortowej atmosferze. W tym celu stałym elementem doświadczenia pobytu jest skorzystanie z łaźni i długie kąpiele.  Zazwyczaj łaźnie są zasilane przez gorące źródło, czyli „onsen”, chociaż wiele ryokanów posiada łaźnie wypełnione zwykłą wodą.

W Narze miałem do dyspozycji prywatną łaźnię z tradycyjną drewnianą wanną zwaną „ofuro”. W Kioto z kolei łaźnie były podzielone na damskie i męskie, w których kąpiele bierze się nago. Przed wejściem do basenu należy wziąć prysznic na siedząco na drewnianych taboretach, aby nie chlapać wodą na inne osoby.

Większość łaźni jest otwarta popołudniami, wieczorami i rano w wyznaczonych godzinach. Goście zazwyczaj biorą kąpiel przed kolacją, po kolacji lub przed śniadaniem, a kąpiel więcej niż raz w trakcie pobytu nie jest niczym niezwykłym.

 

Ohanabo

Tsukihi-tei

 

KOLACJA

Istotnym punktem pobytu w ryokanie jest kolacja, która w zależności od standardu obiektu potrafi być prawdziwą ucztą zwaną „kaiseki ryori”, czyli wielodaniową japońską kuchnią w stylu haute cuisine. Potrawy są wówczas wyszukane, przyrządzane z lokalnych, sezonowych składników, artystycznie ułożone. W zależności od ryokanu, posiłki podawane są w prywatnym pokoju lub we wspólnej jadalni. Taką niezwykłą kolację zjadłem w ryokanie w Narze.

 

 

ŚNIADANIE

Sposób podania śniadania bywa bardzo wyjątkowy. Na stole ustawionych jest kilkanaście misek, miseczek i małych talerzy, które prezentują się bardzo efektownie. Na posiłek składa się oczywiście gotowany biały ryż, ponadto zupa miso (czyli pasta miso rozpuszczona w bulionie rybnym), kiszone warzywa (np. ogórki), mała sałatka z winegretem na bazie sosu sojowego, grillowany łosoś, sezonowe warzywa, sfermentowane ziarna soi (natto), tofu gotowane w zupie dashi (odgrzewanej na świeczce) oraz ugotowane jajka w formie roladki ze ściętej masy (onsen tamago) i oczywiście zielona herbata podawana w żeliwnym imbryku.

W ryokanie w Kioto podczas śniadania w jadalni pracownik obsługi sam polał mi herbatę, nałożył ryż do miski, a kiedy wyciągnąłem tabletki, zaproponował szklankę wody.

 

Ohanabo

Ohanabo – wykałaczki w origami 

Rengejo-in

Tsukihi-tei

 

WYJAZD

Wymeldowanie zwykle odbywa się do godz. 10:00. To daje wystarczająco dużo czasu na poranną kąpiel i śniadanie. Opuszczając pokój, powinno się zostawić po sobie porządek. Podczas wyjazdu personel zbiera się w wyjściu, by pomachać i ukłonić się na pożegnanie.

 

KOSZT POBYTU

Koszt takiego doświadczenia jest bardzo zróżnicowany i zależy od lokalizacji, terminu oraz wielkości i standardu obiektu. Ryokany mogą nie być tanie, ale warto spędzić w nich choćby jedną noc. Cena pobytu obejmuje zawsze śniadanie oraz zazwyczaj kolację, która jak przedstawiłem powyżej bywa bardzo wystawna.

Ryokan Ohanabo – od 800 zł ze śniadaniem za 2 osoby
Ryokan Tsukihitei – od 2.300 zł ze śniadaniem i kolacją za 2 osoby
Ryokan Rengejoin – od 900 zł ze śniadaniem i kolacją za 2 osoby

 

Tsukihi-tei

Komentarze

komentarzy